|
1936 - травень, варварскае зруйнаванне ў Менску на плошчы Свабоды помніка архітэктуры 17 ст. былой вуніяцкай царквы Святога Духа (у царскі час забраная і пераробленая пад праваслаўны храм). На атрыманай пляцоўцы на загад уладаў усталявалі звярынец, пасля вайны, па 1985 год, тут трымалі піўную.
1938 - паноўная замена гістарычнай назвы сталіцы Беларусі Менск на спаланізаваную і прынятую ў расейскім ужытку форму - Мінск. Усе спробы вяртання гістарычнай назвы гораду па сённяшні дзень сустракаюць люты супраціў прыхільнікаў русіфікацыі Беларусі.
1938 - 9 ліпеня, на Берасцейшчыне ў касцёле св. Тройцы ў Воўчыне (родавы маёнтак Панятоўскіх) перазахаваная труна з астанкамі апошняга вялікага князя літоўскага і караля польскага Ст.Панятоўскага. Труна была перададзеная Рэчы Паспалітай на загад Сталіна.
1939 - 29 верасня, у Будслаўскім касцёле Ўзнясення Маці Божай аддзел чырвонаармейцаў расстраляў з вінтовак унутранае скульптурнае аздабленне (апосталаў), вітражы, абразы і цудатворны абраз Маці Божай Будслаўскай. Адрэстаўраваны толькі ў 1991 годзе.
1939 - восень, паноўнае рабаванне каштоўнасцяў Нясвіжскага замка на карысць маскоўскіх музеяў і высокапастаўленых прыватных асобаў (прыкладам, «нясвіжскія сувеніры» займеў пісьменнік Аляксей Талстой). А ў снежні таго года бюро ЦК КП(б)Б вырашыла аддаць старажытны нясвіжскі замак пад Дом адпачынку работнікаў НКУС БССР.
1946 - закрыццё на загад сталінскіх уладаў касцёлаў у Радашковічах, Старым Мядзелі, у Стоўбцах, у Міры, Ашмянах, Відзах.
1955 - варварскі зруйнаваны старажытны рэлігійны асяродак - касцёл Панны Марыі былога калегіюма ў Пінску.
1957 - люты, ЦК КПБ і Савет міністраў БССР прынялі пастанову «Аб далейшым развіцці сістэмы народнай адукацыі ў Беларускай ССР», згодна з якой ў мэтах поўнай русіфікацыі беларуская мова ў Беларусі стала прадметам неабавязковага вывучэння ў школе. Неўзабаве пачалося масавае закрыццё беларускіх школ, змяншэнне накладаў беларускай кнігі, выцясненне беларускай мовы з ужытку («працэс стварэння новай чалавечай агульнасці - расейскамоўнага савецкага народа»).
1961 - варварскае зруйнаванне сапёрамі Савецкай Арміі па рашэнню партыйнага кіраўніцтва БССР выдатных помнікаў беларускай архітэктуры - «фары Вітаўта» ў Горадні, будынка езуіцкага калегіюма ў Полацку, Койданаўскага кальвінскага збора.
1962 - варварскае зруйнаванне сапёрамі Савецкай Арміі па рашэнню партыйнага кіраўніцтва БССР выключнага па значнасці помніка архітэктуры XII ст. - Дабравешчанскай царквы ў Віцебску.
1963 - зруйнаванне ў Менску па рашэнню кіраўніцтва БССР будынка былой мячэці менскіх татараў, а таксама татарскіх могілак.
1966 - далейшы працяг буйнамаштабнай меліярацыі ў Беларусі. Асушаныя балоты на Палессі неўзабаве пераўтварыліся ў пясчаныя пусткі, было знішчана болей за 600 рэчак, узровень грунтовай вады панізіўся нагэтулькі, што Беларусь упершыню за сваю гісторыю сутыкнулася з праблемай пітной вады.
1975 - рэалізацыя рашэнняў ЦК КПБ аб ліквідацыі ў Беларусі гэтак званых «неперспектыўных вёсак» дзеля «сацыялістычнага ўмацавання сельскай гаспадаркі». Быў зламаны лад жыцця тысячаў людзей, страчана неацэнная культурная спадчына.
1984 - жнівень, наўмыснае разбурэнне ў Менску помніка гісторыі і культуры - будынка, ў якім быў першы гарадскі тэатр. З ім связаны імёны Станіслава Манюшкі і Вінцэнта Дуніна-Марцінкевіча. На пустцы ўсталявалі кавярню.
1985 - злачыннае канчатковае знішчэнне гістарычнага менскага замчышча па рашэнні партыйных уладаў з дапамогай маскоўскіх «спецыялістаў», прыкрытае «патрэбамі» будаўніцтва метрапалітэна. Менск стаў адзінай сталіцай у Эўропе, дзе бясследна зруйнаваны гістарычны цэнтр.
|